UME
Gaz Metrolojisi Laboratuvarı
Hakkımızda
Gaz Metroloji alanının temel amacı, enerji ve endüstriyel kaynaklı gazlar, taşıt egsoz gazları ve atmosferdeki gaz bileşenlerinin tanımlanması ve ölçülebilmesi için gerekli metotların geliştirilmesi, incelenmesi ve uygulanması ile yüksek kaliteli izlenebilir bir gaz ölçüm ağının oluşturulmasıdır. Bu faaliyetler ile bilimsel, yasal ve endüstriyel gaz ölçüm faaliyetlerinin doğru bir şekilde yürütülmesi hedeflenmektedir.
Faaliyet Alanları
Gaz metrolojisi kapsamında hazırlanan düşük belirsizliğe sahip gaz standartları sağlık, çevre ve güvenlik konularında ihtiyaç duyulan ölçümlerde izlenebilirliğin sağlanması ve korunmasına hizmet etmektedir. Gaz Metroloji Laboratuvarı’nda, ülkemizde yapılan gaz ölçümlerinde izlenebilirlik zincirinin kurulması ve izlenebilir ve güvenilir gaz ölçümlerinin yapılabilmesi için gereken faaliyetler yürütülmekte, primer gaz standartları hazırlanmakta ve proje faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Gaz metrolojisi alanına giren bilimsel, yasal ve endüstriyel alanlarda ulusal ve uluslararası düzeyde ihtiyaçların karşılanması için ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirlikleri oluşturulmaktadır.
Sunduğu Hizmetler
Kalibrasyon / Deney Hizmetleri
Eğitim Hizmetleri
Cihaz Yapım Hizmetleri
Danışmanlık Hizmetleri
Teknik Donanım ve Ekipmanlar
Gaz Karışımları Hazırlama Laboratuvarı
- Gaz dolum istasyonu
- Turbomoleküler vakum pompa sistemi
- Tüp karıştırma sistemi
- Tüp tartım sistemleri
Gaz Analiz Laboratuvarı
- Gaz kromatografi (GC) sistemleri
- Cavity Ringdown Spektrometre (CRDS) cihazları
- CO (karbon monoksit), CO2 (karbon dioksit), NOx (azot oksit), SO2 (kükürt dioksit) gaz analizörleri
- GC ve gaz analizörleri için örnekleme sistemleri
- Dinamik gaz karışımları hazırlama sistemleri
KİMYA GRUBU
Projeler ve İş Birlikleri
Bu projede, hava kalitesinin ölçümlerinde önemli bir yer tutan karbon monoksit ve karbon dioksit gazları için tüm konsantrasyon aralıklarında primer referans gaz karışımlarının hazırlanması ve sertifikasyonu planlanmıştır. Proje sonunda bu gaz karışımları hazırlanmış olacak ve bu gazlar için referans malzeme hazırlama ve analiz hizmetleri sunulmaya başlanacaktır. Ayrıca bu proje ile; 2013 yılı için başvurulan ve kabul edilen “SRT-v04 Metrology for high-impact greenhouse gases” isimli EMRP projesinde Gaz Metrolojisi Laboratuvarı’nın yer aldığı iş paketlerindeki faaliyetler gerçekleştirilecek, Gaz Metrolojisi Laboratuvarı’nın birincil görevi olan primer referans gaz karışımların hazırlanması ile hava kalitesinin ölçümleri ile ilgili Kamu ve özel kuruluşların ihtiyaç duyduğu kalibrasyon gazlarının ve özel gaz üreticilerinin hazırladığı karışımların izlenebilirliğinin TÜBİTAK UME üzerinden sağlamaları sağlanacak ve son olarak yeni kurulan ya da kurulacak diğer ülke ulusal metroloji enstitülerinden primer gaz karışımların hazırlanması veya ilgili alt yapının kurulması ile ilgili taleplerin karşılanmasına hizmet edecektir.
(Tamamlandı)
Bu projede, doğal gaz ölçümlerinde önemli bir yer tutan bileşen gazlar (metan, etan, propan, i-butan, n-butan, i-pentan, n-pentan, hegzan, hidrojen, helyum, karbondioksit ve nitrojen) için çeşitli derişim aralıklarında primer referans gaz karışımlarının hazırlanması ve sertifikasyonu planlanmıştır. Proje sonunda yaklaşık 15 adet primer gaz karışımı hazırlanmış olacak ve bu gazlar için referans malzeme hazırlama ve analiz hizmetleri sunulmaya başlanacaktır. Ayrıca bu proje; i) BIPM GAWG tarafından 2013-2023 yılları arasında düzenlenmesi planlanan karşılaştırma listesinde yer alan doğal gaz analizleri ile ilgili karşılaştırmalara katılım sağlanması, ii) Gaz Metrolojisi Laboratuvarı’nın birincil görevi olan primer referans gaz karışımların hazırlanması ile özel gaz üreticilerinin, dağıtım şirketlerinin ve gaz analizi yapan özel veya kamu laboratuvarlarının izlenebilirliğini TÜBİTAK UME üzerinden sağlamaları ve iii) yeni kurulan ya da kurulacak diğer ülke ulusal metroloji enstitülerinden primer gaz karışımların hazırlanması veya ilgili alt yapının kurulması ile ilgili taleplerin karşılanmasına hizmet edecektir.
(Tamamlandı)
Bu projede, ISO 15971:2008 ‘Doğal gaz-Ölçümün Özellikleri – Kalorifik Oran ve Wobbe İndeksi’ standardına uygun referans gaz kalorimetresi, TS 1740 2006 ‘Sıvı Hidrokarbon Yakıtlar-Yanma Isısının Tayini- Kalorimetre Bombası Metodu’ ve ASTM D5865-2013 ‘Kok ve Kömürün Isıl Değerleri İçin Test Metotları’ standartlarına uygun katı ve sıvı referans kalorimetrelerin tasarım ve imalatı gerçekleştirilecektir.
Her üç referans kalorimetrenin yapımı aynı prensibe dayanır. Katı ve sıvı kalorimetrelerin yanma odaları paslanmaz çelik malzemeden yapılarak iç bölümlerinin parlatılması gerekirken, referans gaz kalorimetresinin yanma odası camdan yapılmaktadır. Bu referans kalorimetreler ile katı, sıvı ve gaz yakıtların yanması ile ortaya çıkan ısı enerjisi miktarının uluslararası seviyede ölçümleri gerçekleştirilebilecektir.
Bu proje sayesinde, uluslar arası izlenebilirliğe sahip sertifikalı referans malzemelerin ısıl değerleri deneysel çalışmalarla ortaya çıkan bilgilerle kesin olarak hesaplanacak ve geliştirilecek kalibrasyon yöntemleri ile ısıl değerlerin ölçümüne yönelik gerekli belgelendirme işlemlerinin yapılması sağlanacaktır. Ayrıca ısıl değerlerin hesaplanması konusunda ihtiyacımız olan bilimsel ve teknolojik çalışmaların yapılmasının önü açılacaktır.
(Tamamlandı)
Sera gazları arasında büyük önem arz eden CO2, CH4, N2O, F ile küresel ısınmaya dolaylı etkisi olan CO gazlarının izlenebilirliklerinin oluşturulmasına ve geliştirilmesine yönelik metrolojik çalışma ve araştırmaların yürütülmesi bu projenin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.
Avrupada kullanılan biyogaz için hazırlanan Avrupa Birliği mevzuatının ihtiyaçları doğrultusuda biyogazın safsızlığı, nemi, parçaçık miktarı, kalorifik değer ve yoğunluğunun belirmesi için izlenebilir metotların geliştirilmesi ve validasyonu bu projenin amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.
(Tamamlandı)
Bu proje ile kararlı azotdioksit referans standartları geliştirilerek ve güncel ölçüm teknikleri kullanılarak azot oksitten kaynaklanan hava kirliliğinin ölçümlerinde gereken doğruluğa ulaşılması hedeflenmiştir.
(Tamamlandı)
Bu proje ile küresel ısınmaya sebep olan gazların kaynaklarının (doğal, insan) tespit edilmesi amacıyla yapılan gaz ölçümlerinin yüksek doğrulukla gerçekleştirilmesi için gerekli olan kararlı izotop referans gaz standartların statik ve dinamik olarak hazırlanması ve sertifikasyonu için yeni yöntemlerin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
(Tamamlandı)
Bilgi almak içinİletişime Geçin
E-posta: ume@tubitak.gov.tr
Telefon: 0 (262) 679 5000
