UME

Basınç Laboratuvarı

Hakkımızda

Ülkemizdeki basınç skalasının laboratuvardaki ulusal basınç standardı cihazları kullanılarak oluşturulması, gerçekleştirilmesi, sürdürülmesi ve basınç alanında metrolojik izlenebilirliğinin ülke içindeki ilgili laboratuvarlara dağıtılmasıdır.

basinc

Faaliyet Alanları

Basınç Laboratuvarı, basınç metrolojisi konusunda kütle ve türetilmiş büyüklükler alanı altında faaliyet göstermekte olup, 20 Pa ile 500 MPa basınç ölçüm aralığında, uluslararası kalibrasyon ölçüm kabiliyetleri veri tabanına (BIPM/CMC) kayıtlı toplam 10 adet ölçüm aralığına sahiptir. Bu ölçüm aralıklarında deneysel olarak ülke içinde basınç ölçeğini oluşturmakta, sürdürmekte ve basınç alanında metrolojik izlenebilirliğinin ülke içinde dağıtılmasını gerçekleştirmektedir. Ulusal ve uluslararası alanda basınç ölçümlerinde laboratuvarlar arası karşılaştırma ölçümleri organize etmektedir ve bu tür karşılaştırmalara diğer ülkelerin ulusal metroloji enstitüleri ile beraber katılım sağlayarak ülkemizde yapılan ölçümlerin Dünya’nın diğer ülkelerinde yapılan ölçümlere denkliğini sağlamaktadır. Basınç metrolojisi alanında araştırma ve geliştirme projeleri yürütmektedir. Anahtar teslim laboratuvar kurulumu yapmakta ve bu laboratuvarların uluslararası metroloji sistemine entegrasyonu gerçekleştirmektedir. Basınç metrolojisi konularında uluslararası işbirliği faaliyetlerinde yer almaktadır. Diğer ülkelerin metroloji laboratuvarlarını akran denetlemesi kapsamında (peer review) denetlenmesi ve basınç ölçüm büyüklüğü alanında Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) için teknik destek sağlanması faaliyetlerinde yer almaktadır. Bilimsel yayın faaliyetleri yürütülmesi, basınç ölçümleri alanında rehber dokümanların hazırlanması gibi çalışmaları gerçekleştirmektedir. Basınç metrolojisi alanındaki uluslararası kurum ve kuruluşların, teknik komitelerin, danışma komitelerinin çalışmalarına katılım sağlamaktadır ve ülkemizi bu faaliyetlerde temsil etmektedir. Basınç alanında uluslararası kabul görmüş rehber dokümanlara ve metotlara göre kalibrasyon ve deney hizmetleri eğitim ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir.

Basınç Laboratuvarı’nda hidrolik ve pnömatik basınç ortamlarında mutlak (absolute) ve bağıl (relative) basınç ölçümleri yapılmaktadır. Basınç ölçümleri, pnömatik (azot veya hava ile çalışan) sistemlerde laboratuvarda mevcut 20 adet pistonlu basınç standardı (pressure balance) kullanılarak, 20 Pa – 100 MPa aralığında, yaklaşık (25-44) ppm belirsizlik değeri ile gerçekleştirilmektedir. Hidrolik basınç ölçümleri ise 15 adet pistonlu basınç standardı (pressure balance) kullanılarak, (0,8 – 500) MPa aralığında, yaklaşık (49-110) ppm belirsizlik değerinde gerçekleştirilmektedir.

Basınç Laboratuvarı’nda referans cihaz ve sistemler olarak, birincil seviye basınç ölçüm cihazları olarak da bilinen pistonlu basınç standartları (pressure balance) kullanılmaktadır. Basınç Laboratuvarı, 44’ü aşkın referans cihaz ve sistemleri ile alanında yüksek teknolojiye sahip cihaz ve sistemlerle donatılmış laboratuvarlar arasında bulunmaktadır. Ayrıca kalibrasyonu yapılacak test cihazının belirsizliği göz önünde bulundurularak, kalibrasyonlarda  yüksek doğrulukta basınç kalibratörleri de kullanılmaktadır.

Sunduğu Hizmetler

Kalibrasyon / Deney Hizmetleri

Basınç Laboratuvarı tarafından basınç metrolojisi, pistonlu basınç standartları metrolojisi, pistonlu basınç standartlarının kalibrasyonları, analog ve sayısal göstergeli basınç ölçerlerinin, elektriksel çıkış üreten bağıl ve mutlak basınç ölçerlerin basınç transmitterlerinin ve transduserlerinin ve barometrelerin kalibrasyonları yapılmaktadır.

Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri

Analog ve sayısal göstergeli basınç ölçerlerin kalibrasyonu, pistonlu basınç standartları metrolojisi ve kullanımı, pistonlu basınç standartları kalibrasyonu, basınç dönüştürücülerin (transduser, transmitter) kalibrasyonu ve belirsizlik hesaplarının yapılması alanlarında eğitim verilmektedir.

Hizmet verilen kalibrasyon alanları kapsamında, gerekli cihaz ve etalonların seçilmesi, kalibrasyon periyotlarının belirlenmesi, ortam şartlarının, eğitim ihtiyacının ve kalibrasyon gereksiniminin tespit edilmesi, kalibrasyon talimatlarının hazırlanması, anahtar teslim laboratuvar kurma ve laboratuvar akreditasyonu aşamasında, her türlü özel basınç ölçüm ve faaliyet alanlarında danışmanlık hizmeti verilmektedir.

.cls-1 { fill-rule: evenodd; stroke-width: 0px; }

Kalibrasyon / Deney Hizmetleri

.cls-1 { fill-rule: evenodd; stroke-width: 0px; }

Eğitim Hizmetleri

.cls-1 { fill-rule: evenodd; stroke-width: 0px; }

Danışmanlık Hizmetleri

Teknik Donanım ve Ekipmanlar

Laboratuvarda bulunan cihazların listesi ve izlenebilirlik zinciri

sema 1
Pnömatik standartlar izlenebilirlik zinciri
sema 2
Hidrolik standartlar izlenebilirlik zinciri

Teknolojik altyapı ve kapasiteler

  • Mutlak basınç:  5·103Pa – 7·106 Pa
  • Pnömatik bağıl basınç:  20 Pa – 2·10Pa
  • Hidrolik bağıl basınç:  8·105Pa – 5·108 Pa
  • Negatif bağıl basınç:  (-0,95·105) Pa – (-1,5·103) Pa 

Ortam Koşulları

Basınç Laboratuvarları’nda, sıcaklık ve nem parametreleri, bilgisayar ortamında otomatik kaydedilerek izlenir. Bu veriler ise belli aralıklarla UME dosya sunucusundaki çevresel şartlar klasörüne kaydedilir.

Çevresel Parametre Noninal Değerler Toleranslar
Sıcaklık 20,0 ° C ± 1,0
Nem % 50 ± 25
* Basınç Laboratuvarı çevresel şartları değerleri

MEKANİK GRUBU

Projeler ve İş Birlikleri

Laboratuvarın Yürüttüğü Projeler

  • Avrupa Birliği Projesi, IND09 – Mekanik Büyüklüklerin İzlenebilir Dinamik Ölçümleri (Traceable dynamic measurement of mechanical quantities ) (2011 – 2014)
  • Avrupa Birliği projesi, 14IND06 PRES2VAC Orta Seviye Basınç-Vakum Ölçümleri Aralığında Endüstriyel Standartlar (Industrial standards in the intermediate pressure to vacuum range), 2015- 2018
  • Avrupa Birliği projesi, 16RPT03 inTENSE İzlenebilir Göz Tansiyonu Ölçümleri İçin Araştırma Kapasitelerinin Geliştirilmesi (Developing research capabilities for traceable intraocular pressure measurements), 2017- 2020
  • Avrupa Birliği projesi, 17IND12 Met4FoF Geleceğin İnşasında Metroloji (Metrology for the Factory of the Future), 2018-2021
  • Avrupa Birliği projesi, “17IND07 DynPT Dinamik Basınç ve Sıcaklıklar İçin Ölçüm ve Kalibrasyon teknikleri Geliştirilmesi”, 2018- 2021
  • Avrupa Birliği projesi, 22IEM04 MQB-Pascal, pascal’ın quantum tabanlı izlenebilirliği için metroloji (Metrology for quantum-based traceability of the pascal), 2023-2026
  • Avrupa Birliği projesi, 23IND09 MaritimeMet, Yeşil deniz taşımacılığı için metroloji: İzlenebilir ölçümler ve makine öğrenimi yaklaşımları aracılığıyla emisyon kontrolü (Metrology for green maritime shipping: Emission control through traceable measurements and machine learning approaches), 2024-2027
  • 10 MPa – 500 MPa Basınç Aralığında Primer Dinamik Basınç Standardı Geliştirilmesi, 2018-2020
  • Hidrolik ve Pnömatik Primer Basınç Kalibrasyon Sisteminin Otomasyonunun Yapılması ve Cross-Float Sisteminin İyileştirilmesi, 2018-2020
  • Suudi Arabistan Metroloji Entitüsü (SASO NMCC), STAGE D-3 Basınç Laboratuvarı Kurulumu, 2014-2017
  • Suudi Arabistan Metroloji Entitüsü (SASO NMCC), Danışmanlık Projesi, Çoklu Fizibilite Çalışmaları ve Çok Uluslu Kıyaslama Hizmetleri
  • (Services on Multiple Feasibility Studies and Multinational Benchmarking), 2023-2024
  • EÜAŞ Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdürlüğü bünyesinde Basınç Laboratuvarı kurulumu, 2020-2021
  • Birleşik Arap Emirlikleri Metroloji Enstitüsü (EMI) İçin Hidrolik Ortamda 100 MPa Yüksek Hassasiyetli Transduser Destekli Pistonlu Basınç Standartları Kalibrasyon Sistemi Geliştirilmesi (Developing Pressure Balance Calibration System with Accuracte Transducer Aided up to 100 MPa in Hydraulic Media), 2024-2025
  • Birleşik Arap Emirlikleri Metroloji Enstitüsü (EMI) İçin Pnömatik Ortamda 13,8 MPa Yüksek Hassasiyetli Transduser Destekli Pistonlu Basınç Standartları Kalibrasyon Sistemi Geliştirilmesi (Developing Pressure Balance Calibration System with Accuracte Transducer Aided up to 13.8 MPa in Pneymatic Media), 2025-20265

İleriye Yönelik Çalışmalar

  • Pistonlu basınç standartlarında efektif alan ve basınç deformasyon katsayısının boyutsal ölçümler yardımı ile belirlenmesine yönelik olarak hesap algoritmalarının geliştirilmesi,
  • İzlenebilir dinamik basınç ölçüm yöntemlerinin geliştirilmesi, basınç laboratuvarında birincil seviye dinamik basınç ölçüm sisteminin kurulması,
  • 1 GPa ve üstü seviyesinde izlenebilir ölçümler için gerekli alt yapının sağlanması için çalışmalara başlanması,
  • Optik tabanlı yöntemlerle primer basınç ölçüm sisteminin geliştirilmesi (pascal’ın quantum realizasyonu)

MEKANİK GRUBU

Laboratuvar Yayınlarına Ulaşmak için tıklayınız

Laboratuvar Görselleri

Bilgi almak içinİletişime Geçin

E-posta: ume@tubitak.gov.tr

Telefon: 0 (262) 679 5000