UME
Akustik Laboratuvarı
Hakkımızda
Akustik Laboratuvarının temel amacı akustik, titreşim ve yer çekimi ivmesi alanlarında ölçüm büyüklüklerin standartlarını birincil seviyede oluşturmak, muhafaza etmek, geliştirmek, uluslararası metroloji sistemine uluslararası karşılaştırmalar yoluyla entegre etmek ve verilen kalibrasyon, ölçüm ve deney hizmetleri ile ülke içerisinde veya dışında kurulu alt seviyedeki laboratuvarlara izlenebilirlik sağlayarak ölçüm birliğini oluşturmaktır. Laboratuvar faaliyet alanlarında ülke ihtiyaçları ve paydaşlarının talepleri doğrultusunda ilgili konularda araştırma projeleri üretmek laboratuvarın diğer bir amacıdır.

Faaliyet Alanları ve Hizmetler
Akustik Laboratuvarları, Avrupa Metroloji Araştırma Programı kapsamında araştırma projelerinde proje ortağı olarak görev almaktadır. Bu tip projeler, laboratuvarın yurtdışı işbirliklerinin, deneyim ve tecrübenin artmasını sağlamaktadır. Laboratuvarlar tarafından sağlanan hizmetler ve çalışma alanları aşağıda özetlenmektedir.
Akustik Alanı
Laboratuvarda ses basıncı birimi standardının birincil düzeyde oluşturulması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Ayrıca; akustik ölçümlerinde kullanılan cihaz ve dönüştürücülerin birincil ve ikincil seviyelerdeki kalibrasyonları, gürültü kaynaklarının ses gücü düzeyinin belirlenmesi ölçümleri, yapı malzemelerinin ses yutma katsayısı ölçümleri, gürültü kaynaklarının yön karakterizasyonu ölçümleri, özel odalarda akustik testler, yerinde gerçekleştirilen özel akustik odaların karakterizasyonu ve kapalı hacimlerin çınlanım süresi ölçümleri laboratuvar tarafından gerçekleştirilmektedir.
Laboratuvar tarafından ses basıncı birimi standardı 2 Hz – 25 kHz frekans aralığında IEC 61094-2 standardına göre oluşturulmuştur. Elde edilen standardın diğer ülkelerin ulusal standartlarına olan eşdeğerlik derecelerini belirlemek üzere hem Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Komitesi (CIPM) hem de Bölgesel Metroloji Organizasyonlar tarafından düzenlenen uluslararası karşılaştırmalara katılmaktadır. Ulusal standardın belirsizliği önde gelen ulusal metroloji enstitülerin standartlarının belirsizliği ile kıyaslanabilecek düzeydedir. Ulusal standardın değeri çeşitli cihaz ve dönüştürücülerin, örneğin; mikrofon, ses kalibratörleri, kalibrasyonu üzerinden alt seviyeye aktarılmaktadır. 50 Hz alt limit frekansına sahip Tam Yansımasız Oda, Çınlanım Odası ve geniş cihaz ve ölçüm altyapısı ile laboratuvar, ülke içinde ve dışında akustik alanında birçok hassas ölçümleri yapacak ve akustik metrolojisinin gerekli olduğu projelere katkı sağlayacak düzeyde olup, yurtiçi ve yurtdışında çeşitli projelere katılım ve katkı sağlamaktadır. Akustik Laboratuvarı aynı zamanda sıcaklık alanındaki “kelvin” biriminin yeni tanımında birincil standart olarak kabul edilen Akustik Gaz Termometresi sisteminin Sıcaklık Laboratuvarında kurulmasında da görev almaktadır.

Titreşim Alanı
Laboratuvarda doğrusal ivme ve şok birimi standartlarının birincil düzeyde oluşturulması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Titreşim ve kuvvet alanlarında ölçüm ve deneylerinde kullanılan cihaz ve dönüştürücülerin birincil ve ikincil seviyelerdeki kalibrasyonları, titreşim ölçümleri de laboratuvarın faaliyetleri arasında yer almaktadır.
Doğrusal ivme biriminin ulusal standardı, ISO 16063-11 standardına göre 0,4 Hz – 20 kHz aralığı için oluşturulmuştur. Şok birimi standardı ISO 16063-13 standardına göre oluşturulmuştur. Elde edilen standartlar diğer ülkelerin ulusal standartlarına olan eşdeğerlik derecelerini belirlemek üzere hem Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Komitesi (CIPM) hem de Bölgesel Metroloji Organizasyonlar tarafından düzenlenen uluslararası karşılaştırmalara katılmaktadır. Ulusal standartların belirsizlikleri önde gelen ulusal metroloji enstitülerin standartlarının belirsizliği ile kıyaslanabilecek düzeydedir. Birincil seviyede kalibrasyonu yapılmış referans dönüştürücüler kullanılarak alt seviyelere izlenebilirlik sağlanmaktadır. Önümüzdeki dönemlerde açısal ivme birimi standardının kurulması planlanmaktadır.

Mutlak Yerçekimi İvmesi Alanı
Mutlak yerçekimi ivmesi, coğrafik konuma (enlem, boylam ve yükseklik) bağlı olarak değişkenlik gösteren bir büyüklüktür. Mutlak yerçekimi ivmesi değeri; basınç, kuvvet, tork gibi türetilmiş SI büyüklüklerin standardının kurulmasında kullanılmaktadır. Kütle biriminin yeni tanımının yapılmasını takiben “Kibble Balance” sistemleri için oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Günümüzde mutlak yerçekimi ivmesinin değeri, vakum ortamında serbest düşme hareketi yapan bir cismin aldığı yol ve buna bağlı olarak geçen zaman verileri kullanılarak A10 ve FG5-X model mutlak yerçekimi ivmesi ölçüm cihazları ile ölçülmektedir. Laboratuvar ortamında mutlak yerçekimi ivmesi değeri 2 µGal (1 Gal = 1 cm/s²) belirsizlik değeri ile elde edilebilmektedir. Bu kapsamda diğer ülkelerin ulusal standartlarına olan eşdeğerlik derecelerini belirlemek üzere hem Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Komitesi (CIPM) hem de Bölgesel Metroloji Organizasyonlar tarafından düzenlenen uluslararası karşılaştırmalara katılmaktadır. Bağıl gravimetre cihazlarının (CG-5, CG-6 vb.) kalibrasyonunda gerekli olan referans mutlak yerçekimi ivmesi değerlerini oluşturmak amacıyla Türkiye genelinde yaklaşık 90 noktada referans kalibrasyon baz istasyonları oluşturulmuştur. Elektrodinamik Laboratuvarında gerçekleştirilen yeni kütle tanımı ölçüm sistemine FG5-X Mutlak Gravimetre ölçüm sistemi kullanılarak periyodik mutlak gravimetre ölçümleri ile destek verilmektedir.

Sunduğu Hizmetler
Kalibrasyon / Deney Hizmetleri
Eğitim Hizmetleri
Danışmanlık Hizmetleri
Teknik Donanım ve Ekipmanlar
Akustik Alanında
- Laboratuvar standardı mikrofonlar için karşılıklık kalibrasyonu,
- Çalışma standardı mikrofonlar için karşılaştırma kalibrasyonu,
- Ses kalibratörleri eşdeğer gerilim ve karşılaştırma kalibrasyonu,
- Ses düzeyi ölçer ve dozimetre kalibrasyonu (akustik ve elektriksel testler),
- Odyometre kalibrasyonu,
- Mikrofonların ve ses düzeyi ölçerlerin serbest alan tepkilerinin belirlenmesi
- İşitme cihazı analizörü kalibrasyonu,
- Yapay kulak kalibrasyonu,
- Kulak simülatörü kalibrasyonu,
- Özel akustik odaların doğrulama ölçümleri
- 50 Hz alt frekanslı Tam Yansımasız Oda ve 100 Hz alt frekanslı Çınlanım Oda içerisinde ses güç düzeyi belirleme ölçümleri,
- Akustik testler,
- Çınlanım süresi ve ses yutma katsayısı ölçümleri,
- Mikrofon ön yükselteci kalibrasyonu
- Şartlandırıcı yükselteç kalibrasyonu
- Katı malzemeler içerisinde ses hızı ölçümleri,
Titreşim Alanında
- Referans standardı ivmeölçerlerin birincil kalibrasyonu,
- Çalışma standardı ivmeölçerlerin karşılaştırmalı kalibrasyonu,
- Şok dönüştürücülerin birincil kalibrasyonu,
- Şok dönüştürücülerin karşılaştırmalı kalibrasyonu,
- Titreşim uyarıcı kalibrasyonu,
- Titreşim ölçme seti kalibrasyon sistemi,
- Darbe çekici kalibrasyonu,
- Şartlandırıcı yükselteç kalibrasyonu
- Empedans başlığı kalibrasyonu,
- Yapay mastoid kalibrasyonu,
- Çok kanallı titreşim ölçümleri,
- Zemin titreşim ölçümleri
- CS18 bazlı kalibrasyon sistemlerinin elektriksel kalibrasyonu
Gravimetre Alanında
- Mutlak yerçekimi ivmesi ölçüm sistemleri (A10 ve FG5-X)
- Ortam Koşulları :
Çevresel Parametre | Olması Gereken Değerler | Toleranslar |
---|---|---|
Sıcaklık | Sıcaklık 23,0 ° C | ± 3,0 |
Bağıl Nem | 45,0 %rh | ± 15,0 %rh |
* Bu parametre kontrol edilmeyip sadece izlenmektedir.
MEKANİK GRUBU
Projeler ve İş Birlikleri
- UME Araştırma Altyapısı Yenileme ve Geliştirme Projesi, G2AK-2017K12, (2017- …)
- Türkiye Yükseklik Sistemi Modernizasyonu ve Gravite Altyapısının İyileştirilmesi (2015 – …)
- FP7 EMPIR Projesi, Metrology for Modern Hearing Assessment and Protecting Public Health from Emerging Noise Sources (2017-2019 )
- D-3 Development Consultancy Service Program for SASO/NMCC projesi kapsamında UME, Akustik, Titreşim ve Gravimetre Laboratuvarlarının Kurulumu (2015-2017)
- FP7 EMRP Projesi, Havada Ses İçin Watt Biriminin Oluşturulması, Dağıtılması ve Uygulamaları (2013 – 2016)
- FP7 EMRP Projesi, Evrensel Kulak Simülatörü ve İşitilemeyen Sesin Algılanması İçin Metroloji (2012 – 2015)
- FP7 EMRP Projesi, Tedavi Edici Ultrasonik İçin Metroloji (2012 – 2015)
- Medikal Metroloji Araştırma Laboratuvarı Kurulumu (2013 – 2015)
- Katı Malzemeler İçerisinde Ses Hızı Ölçümü (2013 – 2014)
Bilgi almak içinİletişime Geçin
E-posta: ume@tubitak.gov.tr
Telefon: 0 (262) 679 5000