Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin bir sonucu olarak ve sağladıkları yaşam kolaylıkları nedeniyle yaşantımızda kalıcı yer edinen elektrikli cihazlar ve haberleşme araçları faydaları yanında zararlı etkilere de sahiptirler. Bütün bu cihazlar birer elektromanyetik kirlilik kaynağıdır ve bu kirlilik artık hayatımızın bir parçası haline gelmiştir.
Elektromanyetik kirlilik ile ülkemiz ilk kez yüksek gerilim hatları ile tanışmıştır. 1990’lı yıllarda ise özel radyo ve televizyonlara yayın izni verilmesiyle süreç devam etmiştir. Cep telefonlarının kullanıma başlanmasıyla birlikte baz istasyonlarının kurulması elektromanyetik alan kirliliğinin daha riskli bir seviyeye ulaşmasına sebep olmuş ve insanların dikkatini çekmeye başlamıştır. Mobil iletişimi sağlayan baz istasyonları, TV vericileri, kablosuz cihazlar gibi aktif antenlerin sayısı arttıkça, insanlar elektromanyetik maruziyetten ve sağlıklarından giderek daha fazla endişe etmektedir.
Ülkemizde elektromanyetik kirliliği düzenlemek ve sınır değerleri belirtmek için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından temel yönetmelik olarak 21 Nisan 2011 tarihli ve 27912 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Elektronik Haberleşme Cihazlarından Kaynaklanan Elektromanyetik Alan Şiddetinin Uluslararası Standartlara Göre Maruziyet Limit Değerlerinin Belirlenmesi, Kontrolü ve Denetimi Hakkında Yönetmelik” ile elektromanyetik kirlilik ölçümüne yönelik yöntem ve limit değerler ortaya konmuştur. Yıllar içerisinde güncellenen bu yönetmeliğe göre ortamın geniş band ölçüm yöntemleri ile elde edilen geniş band toplam elektrik alan değeri anlık olarak ölçülerek limit değerler ile karşılaştırılmaktadır. Elektromanyetik kirlilik seviyesinin yönetmelikte belirtilen tek cihaz limit seviyelerini aşması durumunda ise tek bir cihaz için yine anlık olarak frekans seçici ölçümün yapılması gerekmektedir. Ancak var olan yönetmelikte frekans seçici ölçümün nasıl yapılacağı konusunda detaylı bilgi bulunmamakta ve maksimum trafikteki elektromanyetik alan tespitinden bahsedilmemektedir. Bu durum da, ölçüm sonuçları açısından farklı ölçüm operatörlerinden veya farklı ölçüm zamanlarından dolayı birbirileriyle çok farklı ve tutarsız sonuçların elde edilmesinin önünü açmaktadır.
Diğer yandan, mobil iletişimi sağlayan baz istasyonlarının elektromanyetik kirlilik seviyelerinin ölçümünün anlık ölçümler yerine maksimum güç durumunda gerçekleştirilmesi ve maruz kalma değerlendirmesinin bu şekilde yapılması gerekmektedir. Yapay olarak bir baz istasyonun maksimum yüke ayarlanması mümkün değildir; bu nedenle ölçülen anlık maruz kalmanın belirlenebilmesi ve azami yüke ekstrapolasyonu için iki önemli yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden birincisi, birçok mobil telefon servis sağlayıcısının ortak anten gruplarını kullandıkları baz istasyonları ve ihtiva ettikleri alanların bilinmediği benzeri ortamlarda, toplam alan seviyesi içerisindeki her bir tekil servis sağlayıcının toplam alan içindeki payını gösteren ”maksimum güç hesaplı frekans seçici spektrum ölçüm” yöntemidir. Bir diğer yöntem ise “maksimum güç hesaplı kod çözücü ölçüm” yöntemidir. Bununla birlikte, yeni teknolojilerin gelişmesi ve kullanılan frekans band aralıklarının yeterli gelmemesi nedeniyle, artık aynı spektrum üzerinde farklı güç seviyeleri kullanılarak farklı sektör antenlere hizmet verilmektedir. Bu nedenle de hedef frekans ve hedef güç değerlerinin doğru ölçümü için frekans seçici ölçüm de artık yeterli gelmemeye başlamış, kod çözücü ölçüm yönteminin kullanımı özellikle UMTS (3G) ve LTE (4G) yayınları için zorunlu hale gelmeye başlamıştır.
TÜBİTAK UME, Elektromanyetik Laboratuvarı olarak 2017 yılında başlatmış olduğumuz “Frekans Seçici Elektromanyetik Kirlilik Ölçüm Sistemi” projesi kapsamında Avrupa'da kullanılan ölçüm metodu seviyesine ulaşılması ve elektromanyetik kirlilik ölçümlerinin yüksek doğruluk ve düşük belirsizlikle gerçekleştirilebilmesi amaçlanmıştır. Proje sonucunda, maksimum güç hesaplı frekans seçici ve kod çözücü ölçüm sistemleri TÜBİTAK UME bünyesine entegre edilmiştir.
Bu çalıştay ile, proje kapsamında elde edilen bilgi ve tecrübelerin paylaşılması, Türkiye’de uygulanan yönetmelikteki eksik noktalara karşı farkındalığın oluşturulması ve bu eksiklikleri giderebilmek amacıyla yönetmeliğe yeni katkıların sunulması hedeflenmektedir.
Bu amaçla, 21 Kasım 2019 tarihinde TÜBİTAK UME’de bu proje ile ilgili yapılan çalışmaların ve çıktıların sunulacağı, sizlerin görüş ve önerilerinizin tartışılacağı “Frekans Seçici Elektromanyetik Kirlilik Ölçümleri Ulusal Çalıştayı” düzenlenecektir. Katılım için ekte yer alan “Katılımcı Ön Kayıt Formu” nu doldurup, aşağıdaki mail adresinden 1 Kasım 2019 tarihine kadar katılmak istediğinize dair geri dönüş yaparak kayıt yaptırabilirsiniz.
Ülkemiz için ciddi öneme sahip olan elektromanyetik kirlilik ölçümleri ile ilgili olarak düzenlenecek çalıştaya katılımınızı bekler, saygılarımızı sunarız.
Çalıştaya katılım mail adresi: ume.emr@tubitak.gov.tr
Katılım ücretsizdir.
TÜBİTAK UME
Elektromanyetik Laboratuvarı