Sıcaklık Laboratuvarı ülke içinde kontak sıcaklık alanını kapsayan tüm sıcaklık ölçümlerinin, Uluslararası Birim Sistemine göre yedi temel ölçüm biriminden biri olan Kelvin’e izlenebilir şekilde, uluslararası metroloji sistemine uyumunu sağlamakla görevlidir. Bu amaçla ulusal standartları oluşturma, muhafaza etme, uluslararası karşılaştırma ölçümleri ile ölçümlerin doğruluk seviyesinin uluslararası alanda tanınmasını sağlamak, ulusal standartlara izlenebilirliği kalibrasyon hizmeti yoluyla ülke içinde ikinci ve daha alt seviyedeki laboratuvarlara aktarmak Sıcaklık Laboratuvarının temel yükümlülüğüdür. Sıcaklık laboratuvarı var olan bilgi ve tecrübesinin rutin eğitimler ve talep üzerine verilen danışmanlık hizmetleriyle endüstriye aktarmaktadır.
Uluslararası Birim Sistemine göre yedi temel ölçüm biriminden biri olan Kelvin’in tanımı 20 Mayıs 2019 tarihi itibariyle değişmiş olup, termodinamik sıcaklık ile enerji arasında bağ kuran Boltzmann sabitine bağlanmıştır. Yeni tanım şu şekildedir:
Kelvin büyüklüğü Boltzmann sabitinin sayısal değerinin termodinamik sıcaklık açısından Enerji SI birimi, J.K-1= kg.m2.s-2.K-1cinsinden ifade edildiğinde, tam olarak 1,380649 × 10-23değerine sabitlenerek belirlenir. Burada kilogram, metre ve saniye sırasıyla Planck sabiti, ışığın boşluktaki hızı ve Sezyum-133 atomunun taban durumundaki aşırı ince geçiş frekansı üzerinden tanımlanır.
Böylece termodinamik sıcaklık birimi herhangi bir materyale bağlı olmadan, Enerji SI birimi (kg.m2.s-2) üzerinden tanımlanmış olmaktadır.
Bununla birlikte, evrensel olarak kabul edilmiş ve uzun yıllardır ulusal metroloji enstitüleri tarafından gerçekleştirilmekte olan Uluslararası Sıcaklık Ölçeği 1990’nın ( ITS-90) statüsünde yakın gelecekte hiçbir değişiklik olmayacaktır. 25 K ile 1235 K aralığındaki en yüksek doğruluğa sahip sıcaklık ölçümleri ITS-90’a göre kalibre edilmiş izlenebilir Standart Platin Direnç Termometreleri ile gerçekleştirilmeye devam edecektir.
TÜBİTAK UME Sıcaklık laboratuvarı uzun yıllardır olduğu gibi ITS-90 sıcaklık ölçeğini oluşturmaya ve muhafaza etmeye devam ederken, Kelvin’in yeni tanımının gerçekleştiriminde en önemli ölçüm yöntemi olan Akustik Gaz Termometre sistemini ülkemize kazandırmaktır.
Sıcaklık laboratuvarı sadece kalibrasyon ve ölçüm alanında hizmet vermekle kalmayıp, referans ITS-90 sabit noktalarının üretimini, ısılçift kalibrasyonları için yüksek sıcaklık metal-karbon ötetik sabit nokta üretimini, ITS-90 sabit noktalarında olmayan ama gelecekte Cıva üçlü noktasına alternatif olarak düşünülen SF6 ve CO2 üçlü nokta sabit noktalarını ve platin bazlı referans ısılçift üretimini de gerçekleştirmektedir. Laboratuvar bünyesinde üretilen referans cihazlarla ilgili tüm bilgiler Endüstriyel Hizmet Kataloğunda bulunabilir.
Sıcaklık laboratuvarının temel görevlerinden biri de verdiği hizmetlerin ve yaptığı ölçümlerin kalitesini güvence altına almak amacıyla uluslararası karşılaştırmalara katılım sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda laboratuvar, 25 seneyi aşkın bir zamandır CCT ve EURAMET bünyesinde düzenlenen uluslararası karşılaştırmalara katılım sağlamakta ve elde ettiği başarılı sonuçlarla ülkemizdeki sıcaklık ölçümlerinin kalitesini güvenilir kılmaktadır.
Sıcaklık laboratuvarı Uluslararası Ölçü ve Ağırlıklar Bürosu (BIPM) CCT, EURAMET TC-T ve GULFMET TC-T gibi metroloji organizasyonlarında ülkemizi temsil etmektedir.
Sıcaklık Laboratuvarının verdiği tüm kalibrasyon hizmetleri, TS EN ISO/IEC 17025 standardına uygun olarak kurulmuş TÜBİTAK UME Kalite Yönetim Sistemi’nin kapsamındadır ve laboratuvar kalibrasyon hizmetlerini 2006 yılından beri Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite olarak sürdürmektedir.
